Veronderstelde effect van oogbewegingen bij PTSS-behandeling ontkracht

ma 27 okt 2025

Het onderzoek van ontwikkelingspsychologoog Eka Susanty werpt nieuw licht op de werking van traumabehandeling bij posttraumatische stressstoornis (PTSS). Zij toont aan dat oogbewegingen, een kernonderdeel van Eye Movement Desensitization (EMD), niet effectiever zijn dan het enkel ophalen van traumatische herinneringen bij het verminderen van stressreactiviteit en PTSS-symptomen.

Susanty voerde het onderzoek uit in drie Indonesische centra voor geestelijke gezondheidszorg en vergeleek de effecten van EMD met oogbewegingen met een retrieval-only-methode zonder oogbewegingen. Zij keek hierbij naar stressreactiviteit via hartritmevariabiliteit (HRV), en naar PTSS-symptomen, angst, depressie, kwaliteit van leven en neurocognitief functioneren.

“Onze resultaten ondersteunen niet de hypothese dat oogbewegingen een extra therapeutisch effect hebben,” legt Susanty uit. “De oogbewegingen bleken even effectief – maar niet méér – dan enkel het ophalen van herinneringen bij het verlagen van stressreactiviteit of het verbeteren van psychisch functioneren.”

De bevindingen dragen bij aan het internationale debat over het werkingsmechanisme van EMDR-therapie (Eye Movement Desensitization and Reprocessing), een wereldwijd aanbevolen behandeling voor PTSS volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de International Society for Traumatic Stress Studies (ISTSS). Hoewel EMDR in veel studies effectief blijkt, is de precieze rol van de oogbewegingen in het therapieproces nog altijd onderwerp van discussie.

De impact van het onderzoek is groot in Indonesië, waar de bevolking een verhoogd risico loopt op traumatische ervaringen zoals huiselijk geweld, seksuele intimidatie, verkeersongevallen en natuurrampen. Begrijpen welke onderdelen van therapieën daadwerkelijk bijdragen aan herstel kan helpen om behandelingen toegankelijker, goedkoper en cultureel beter toepasbaar te maken in landen met beperkte zorgmiddelen.

Volgens Susanty benadrukken de resultaten de noodzaak om kritisch te blijven kijken naar wat de werkzame bestanddelen van psychologische interventies zijn. “Door beter te begrijpen wat écht werkt, kunnen we psychologische zorg wereldwijd efficiënter en rechtvaardiger maken,” besluit zij. (bron: Vrije Universiteit Amsterdam)

Referentie
Dismantling Eye Movement Desensitization (EMD) in Post-traumatic Stress Disorder. Promotie Eka Susanty, Vrije Universiteit Amsterdam, 3 november 2025.