Lessen voor leiders uit het laatste conclaaf

ma 02 jun 2025

De opvolging van pausen is een van de meest gestructureerde vormen van machtswisseling – maar zelden voorspelbaar. De recente verkiezing van paus Leo XIV laat zien hoe leiderschapsoverdracht zowel continuïteit als vernieuwing kan waarborgen.

Volgens psycholoog Ryne Sherman biedt het conclaaf waardevolle inzichten voor leiders in het bedrijfsleven. Denk aan het belang van strategische planning, symboliek in leiderschapsstijl, en het balanceren tussen traditie en verandering.

Dit artikel brengt drie lessen uit het conclaaf, vertaald naar de praktijk van leiderschap.

1. Stabiliteit vraagt om structuur
Leiderschapsoverdracht verloopt het best als er vooraf duidelijke afspraken zijn over processen en communicatie. Het Vaticaan toont dat structuur en een tijdelijk machtsvacuüm vertrouwen kunnen behouden in onzekere tijden.

Ook in organisaties draagt een doordachte aanpak bij aan rust en continuïteit. Bij TomTom bijvoorbeeld bleek een heldere structuur de weerstand bij veranderingen te beperken en het vertrouwen in de organisatie te versterken.

2. Cultuur is het fundament
Leiders kunnen verschillen in stijl, maar het is de onderliggende cultuur die richting en samenhang geeft. Dat geldt in het Vaticaan, en net zo goed in organisaties.

Bij veranderingen aan de top blijkt een sterke organisatiecultuur cruciaal voor continuïteit en betrokkenheid. Cultuur biedt houvast, ook als leiders komen en gaan. Actieve betrokkenheid van medewerkers bij cultuurverandering vergroot de veerkracht van de organisatie.

3. Draagvlak vóór snelheid
Het conclaaf vereist tweederde meerderheid – een proces dat tijd vraagt, maar zorgt voor brede steun. Ook in organisaties geldt: een zorgvuldig gekozen leider met draagvlak werkt beter dan een snelle benoeming.

Betrokkenheid in het proces, bijvoorbeeld via dialoog en teamontwikkeling, versterkt samenwerking en vergroot de kans op succesvolle verandering. (gebaseerd op: HRpraktijk)