Lachen als medicijn?

di 21 feb 2023

Al langer is bekend dat humor ons geluksgevoel kan verhogen. Maar hoe werkt dat precies? Onderzoekers van de vakgroep Levenslooppsychologie van de Open Universiteit proberen een deel van deze oude wijsheid te ontrafelen. Ze onderzochten hoe twee gunstige eigenschappen van humor, namelijk relativeren en verbinden, samenhangen met welbevinden.

Maakt humor gelukkig?
Het scriptieonderzoek van Daniëla Dorhout Mees, alumna levenslooppsychologie, lag aan de basis van het artikel 'Spelen met perspectieven. Humor, welbevinden en de rol van psychologische basisbehoeften' dat is gepubliceerd in het Tijdschrift Positieve Psychologie. De positieve psychologie onderzoekt factoren die bijdragen aan welbevinden en ontwikkelt programma’s met als doel dit welbevinden te verhogen. Een belangrijke theorie over hoe mensen een optimaal welbevinden kunnen ervaren, is de zelfdeterminatietheorie van Ryan en Deci (2000). Zij stellen dat mensen zich gelukkig voelen als aan drie psychologische basisbehoeften wordt voldaan, namelijk competentiegevoel, autonomie en sociale verbinding. Welke rol speelt humor hierbij? Dat zochten de onderzoekers uit.

Humorstijlen
Eerder humoronderzoek liet zien dat humor vooral een gunstig effect heeft op competentiegevoel en verbondenheid. Humor hangt namelijk samen met het vermogen om met tegenslagen om te gaan en werkt stress verlagend. Ook bevordert humor de relaties met anderen, het omgaan met conflicten en het bieden van emotionele steun. Er zijn vier stijlen van humor, waarvan twee bevorderlijk lijken voor het welbevinden: de zelfbevestigende of -relativerende stijl (bij tegenslagen de positieve kant ervan benoemen) en de verbindende stijl (grappen maken met anderen). Het doel van het onderzoek was de relatie tussen deze twee humorstijlen en welbevinden uit te diepen, en uitzoeken welke rol respectievelijk competentiegevoel en verbinding daarbij spelen.

Geluk, competentie en verbinding
Het onderzoek onder 419 Nederlandse volwassenen bevestigde het verband tussen de zelfbevestigende humorstijl en welbevinden, en het verband met competentiebevrediging. Mensen die deze stijl meer hanteren en relativerend in het leven staan, voelen zich dus gelukkiger en bovendien competenter om met levensgebeurtenissen om te gaan dan mensen die deze stijl in mindere mate hanteren. Ten tweede bleek dat ook het hanteren van een sterk verbindende humorstijl gepaard gaat met meer welbevinden, evenals met zich meer verbonden voelen met anderen. De zelfbevestigende en verbindende humorstijl zijn dus mogelijk gunstig voor het welbevinden omdat zij tegemoetkomen aan de behoefte aan competentie en sociale verbinding.

Humor als medicijn
Humor kan in verschillende contexten worden ingezet als hulpmiddel om te relativeren, pijn te verlichten, angsten weg te nemen en conflicten te voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan de zorg, maar ook aan therapie of coaching, waarbinnen humor kan worden ingezet om contact te maken én uit te dagen. Kortom: humor is volgens de onderzoekers een speelse, laagdrempelige en breed beschikbare interventie die met name van waarde kan zijn in sectoren waar welbevinden door ervaren werklast, tekort aan sociale steun en gebrek aan motivatie nogal eens onder druk staat. (bron: Open Universiteit)